Boşanmada Mal Paylaşımı Nasıl Olur?
*Boşanma sürecinde tarafların en sık sordukları sorulardan birisi de evlilik birliği içerisinde edinilen malların akıbetinin ne olacağıdır. Boşanmada mal paylaşımı süreci, boşanmadan önce veya dava sürecinde mal kaçırıma düşüncesi tarafların kafalarını çok meşgul etmektedir.
*Boşanma istemli dava karara bağlanıp kesinleşmeden mal rejiminin tasfiyesi süreci başlamaz. Daha basit anlatımla boşanma davası bitmeden, ev, araba, banka hesabı, yazlık, kışlık, ziynet eşyası, tarla, arsa gibi değerlerin tespiti ve bölüşümü süreci başlamaz. Mahkemece katkı payı alacağına ilişkin davada, boşanma davası bekletici mesele yapılır.
*Katılma/katkı alacağı davasında tapu iptali ve tescil talep edilemez. Bu davalar ile alacak bedeli talep edilebilir. Yani eş, diğer eşten taşınmazın tapusunu değil alacaklı olduğu katkı/katılma payı bedelini isteyebilir. Bunun kanunda sayılmış iki istisnası vardır:
1. Medeni Kanun md. 226: Tasfiye sırasında, paylı mülkiyete konu bir mal varsa, eşlerden biri kanunda öngörülen diğer olanaklardan yararlanabileceği gibi, daha üstün bir yararı olduğunu ispat etmek ve diğerinin payını ödemek suretiyle o malın bölünmeden kendisine verilmesini isteyebilir. Örnek olarak paylı mülkiyete konu taşınmaz, velayet hakkı kendine verilen eş ile çoçuğun okuluna çok yakınsa bu madde gereğince üstün yararı olduğu gerekçesiyle tapunun tescili talebinde bulunabilir.
2. Medeni Kanunu md. 240: Sağ kalan eş, eski yaşantısını devam ettirebilmesi için, ölen eşine ait olup birlikte yaşadıkları konut üzerinde kendisine katılma alacağına mahsup edilmek, yetmez ise bedel eklenmek suretiyle intifa veya oturma hakkı tanınmasını isteyebilir. Bu madde de sadece ölüm halinde uygulanabilir, boşanma sürecinde uygulanmaz.
* Kanun gereğince yasal mal rejimi edinilmiş mallara katılma rejimidir. Taraflar 2002 yılı öncesi evlenmiş olsalar da; 2002'den sonra mal rejimi seçmemişlerse, evlilik birliği içerisinde edinilen mallar edinilmiş mal sayılmaktadır.
*Kanun gereğince aşağıda sayılanlar kişisel maldır ve edinilmiş malların tasfiyesi kapsamında değerlendirilemez:
1. Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya,
2. Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri,
3. Manevi tazminat alacakları,
4. Kişisel mallar yerine geçen değerler.
*Bu bağlamda örneğin dedenizden miras kalan bir daire boşanma sürecinde mal paylaşımı sistemine dahil edilmeyecektir.
*Kanun gereğinde aşağıda sayılanlar edinilmiş maldır ve tasfiyede edinilmiş mal olarak kabul edilirler:
1. Çalışmasının karşılığı olan edinimler,
2. Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler,
3. Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar,
4. Kişisel mallarının gelirleri,
5. Edinilmiş malların yerine geçen değerler.
*Örneğin eşi OYAK gibi özel sandıklara üye olan taraf, orada birikmiş tutarın tasfiyesini isteyebilir.
*Edinilmiş malların tespiti, tasfiyesi boşanma kararı kesinleştikten sonra başlayan bir süreçtir.
Yazan : Avukat Sami Günsen - Avukat Volkan Kul
